Lượng xe số tự động ngày càng tăng dù ở phân khúc xe cỡ nhỏ. Tại Việt Nam, tài xế phải học lái xe số sàn trong trường đào tạo nên muốn lấy bằng lái, nhưng ở những nước phát triển, người thi bằng có thể lựa chọn giữa số sàn và số tự động. Lượng tài xế xuất phát bằng xe số tự động ngày càng tăng, gây ra không ít tranh cãi trong việc sử dụng cần số thế nào cho đúng cách. 

Điểm khác biệt cơ bản giữa xe số sàn và số tự động chính là cần số. Ở xe số sàn, cần số di chuyển nhiều nhất khi xe đang chạy, còn ở xe số tự động, cần số di chuyển khi xe đã dừng hẳn. Bởi lý do này, nhiều người cho rằng việc đẩy cần số về N trên xe số tự động khi xe đang lăn bánh sẽ gây nguy hại cho hộp số, tệ hơn là có thể nhầm lẫn không đẩy về N mà đẩy về R (lùi) hoặc P (đỗ). 

Về N hay không chỉ là thói quen của mỗi tài xế.

Không nói tới sự nhầm lẫn giữa N và R hoặc P, vậy khi đang ở D, tài xế thấy đèn đỏ, lập tức đẩy cần số về N để xe chạy bằng quán tính tới khi dừng như xe số sàn, có ảnh hưởng cơ khí đến hộp số của xe? 

Theo chuyên trang về kỹ thuật và công nghệ popularmechanics của Mỹ, thực chất điều này là vô hại, thậm chí còn là biện pháp giúp tài xế an toàn hơn, tránh trường hợp nhầm chân ga chân phanh và trở thành xe điên. Thậm chí nếu có trường hợp bị kẹt ga hoặc nhầm chân phanh thành chân ga, thì bình tĩnh chuyển cần số về N giúp xe ngắt truyền động, khi đó sẽ giảm rủi ro vì xe không còn liên quan tới động cơ. 

Hộp số của xe số tự động thiết kế có nguyên lý hoạt động tương tự như trên số sàn, chỉ khác giải phóng chân côn giúp tài xế đỡ vật vả. Do đó, việc di chuyển từ D-N khi xe đang lăn theo quán tính là không có gì nguy hại, mức độ hao mòn không đáng kể. Thực tế, trong sách hướng dẫn sử dụng, các hãng xe thường khuyến cáo khách hàng khi mua xe số tự động không nên về N khi xe đang chạy, một mặt tránh hao mòn nhỏ, đồng thời tránh những rủi ro khác khi vận hành. 

Về lo ngại sẽ chuyển nhầm giữa N với R và P, câu trả lời là không. Bởi nếu ở các xe số tự động cũ, tài xế sẽ không thể về R hoặc P khi xe đang chạy mà không nhấn nút trên cần số. Với xe đời mới sử dụng kiểm soát điện tử có thể không xuất hiện kiểu rào cản vật lý này, nhưng xe sẽ không nhận lệnh cài số lùi hoặc đỗ khi xe đang lăn bánh, một số xe chỉ có phép vào số lùi khi tốc độ dưới 1 km/h. 

Nhưng lý thuyết mà nhiều người nghĩ rằng về N giúp tiết kiệm nhiên liệu hơn là không hoàn toàn chính xác. Theo drive.com.au, động cơ hiện đại có thể ngắt cung cấp nhiên liệu khi xe xuống dốc hoặc chạy theo trớn, vì thế nếu khi đó chuyển về N vô tình còn tiêu tốn nhiều nhiên liệu hơn vì xe phải chạy ở chế độ cầm chừng.

Một số hộp số tự động sẽ ngắt bộ biến mô trong khi dừng, có tác dụng giống như chuyển về N, mà không làm hao mòn đến động cơ, do đó việc về N không có tác dụng hơn là bao nhiêu. 

Do đó, việc chuyển D-N để xe lăn theo quán tính cũng giống như việc có về N khi chờ đèn đỏ không, đó chỉ là thói quen của mỗi tài xế. Trên các diễn đàn xe cộ của Mỹ hay Australia, những người tham gia thảo luận là tài già khoảng 20 năm lái xe số tự động đều cho rằng, có chuyển D-N hay không thực sự không mang lại tác dụng khác nhau đáng kể nào. 

Nhưng cần có lưu ý nếu tài xế có thói quen về N để xe chạy theo quán tính. Khi xe đang xuống dốc, hoặc đường dốc về phía đèn đỏ thì tuyệt đối không về N vì sẽ làm gia tăng quán tính, khi đó xe không còn phanh động cơ, việc kiểm soát xe bằng phanh sẽ khó khăn và mất nhiều thời gian hơn. 

Minh Hy