Người mê xe chia thành nhiều nhóm. Có những người mê tốc độ hết nấc trên đường đua, có người thích mùi khét lẹt, khói mù mịt sau những pha drift điệu nghệ, có người khác lại mê những chông chênh, thử thách trên đường địa hình khó, gọi là off-road. 

Off-road ý nói những con đường mà không phải đường, ở đó có thể có người đã ghé qua, có thể chưa, nhưng không bao giờ bằng phẳng, trải nhựa như đường phố. Ở đó là lầy lội, đá lởm chởm, dốc cao, vực sâu và bất kể những gì khó khăn nhất, người mê off-road là người phải mở đường ở những nơi như thế. 

Nhập môn off-road, tài xế cần trang bị một "bụng" kiến thức kỹ thuật về xe, địa lý nơi đến, và lưu ý kinh nghiệm của những người đi trước. Vậy để trở thành một tay chơi off-road thứ thiết, cơ bản cần biết những gì, dưới đây là danh sách theo thống kê của Jalopnik.

1. 4WD và lực kéo off-road

4WD là viết tắt của 4-Wheel Drive, hệ dẫn động 4 bánh bán thời gian. Với hệ dẫn động này, chiếc xe có thể dẫn động bằng hai bánh hoặc 4 bánh tùy vào từng chế độ lựa chọn cầu. Dẫn động 2 bánh áp dụng cho đường nhẹ nhàng, trong khi đó 4 bánh lại áp dụng cho đường off-road khắc nghiệp, với tùy chọn tốc độ nhanh hay chậm (4H, 4L). Hệ thống vi sai, khóa vi sai trung tâm sẽ hoạt động khi ở chế độ dẫn động 4 bánh chậm để các bánh xoay cùng tốc độ, giúp xe thoát khỏi vị trí lầy.

Bên cạnh việc lựa chọn truyền động theo kiểu nào, những xe hiện đại còn có công nghệ kiểm soát lực kéo giúp xe không bị trượt bánh khi bất ngờ mất bám ở những bề mặt trơn trượt. 

2. Chậm nhất có thể, nhanh khi cần thiết 

Chạy quá nhanh không bao giờ là lựa chọn hợp lý khi đi đường off-road. Hãy tưởng tượng, nếu ai đó muốn vượt qua một hòn đá cao, anh đạp mạnh ga, xe lao đến, đâm vào tảng đá, hệ thống giảm xóc làm việc hết cỡ, kịch lò xo, bật ngược trở lại. Chiếc xe không chỉ hư hại vì cú đâm, mà người lái và xe còn bị bật lại phía sau, không thể vượt chướng ngại vật.

Khi đó cần chạy chậm lại, tận dụng lực kéo lớn khi ở vòng tua thấp, giảm xóc làm việc vừa phải, khéo léo đưa xe qua tảng đá, mà không hư hại lốp, và những bộ phận khác. 

Land Rover huấn luyện các thành viên off-road bằng khẩu quyết "As Slow As Possible, As Fast As Necessary" (chậm nhất có thể, nhanh khi cần thiết), đó thực sự là câu thần chú để giữ cái đầu lạnh trước những thử thách của off-road. 

Ví như trường hợp chạy thật nhanh để vượt qua một con dốc trơn ướt, dính bùn. Nếu đạp hết ga, xe qua được dốc nhưng tốc độ sẽ thừa, khiến tài xế mất kiểm soát ở cuối con dốc, hoặc chướng ngại vật tiếp theo. 

3. Đi số thấp, vòng tua thấp

Off-road đồng nghĩa với mất bám, cần sức vượt lớn, do đó cách tốt nhất là đi ở tốc độ thấp, có thể lựa chọn bằng việc cài cầu chậm. Nhưng nếu không không có chế độ cài cầu chậm, thì tài xế phải đi ở số thấp. 

Đi ở vòng tua máy thấp không chỉ giúp tăng lực kéo khi leo dốc, vượt chướng ngại vật khó mà còn tăng khả năng phanh động cơ, giúp hệ thống phanh không phải làm việc quá sức. 

4. Xịt bớt lốp

Lốp xe được bơm căng, cũng như một quả bóng rổ. Sở dĩ quả bóng rổ có thể nảy lên vì áp suất khí trong ruột cao, đẩy căng bề mặt, khiến điểm tiếp xúc với mặt đất nhỏ, từ đó năng lượng phản lực trở lại. 

Khi đi đường phố, cần lốp căng để giảm ma sát, tiết kiệm nhiên liệu. Nhưng khi đi đường off-road, cần áp suất lốp thấp để tăng tiết diện tiếp xúc, năng lượng từ lốp hấp thụ vào bề mặt chướng ngại vật, giúp tăng độ bám đường, không bị trượt. Lời khuyên của các chuyên gia off-road là nên xịt bớt lốp cho tới khi còn khoảng 75% so với áp suất lúc căng chạy đường trường. 

5. Đừng sợ tổn thất

Chơi off-road không phải là chơi xe mô hình chỉ để ngắm, vì thế nếu đam mê đừng sợ tổn thất, chắc chắn cản xe sẽ va vào gốc cây, xe bị sạt gầm, treo lơ lửng trên một tảng đá. Nếu sợ những thứ đó, hãy quay về trước khi quá muộn, vì off-road không dành cho bạn.

Trước khi trở thành những tay lái cừ khôi chinh phục địa hình khó, những tín độ off-road đều trải qua một thời làm kẻ nhập môn, "xót" xe và ngơ ngác.

Minh Hy